Bệnh tiểu đường có lây không – Giải đáp hiểu lầm tai hại

Bệnh tiểu đường có lây không? Bệnh tiểu đường là một trong những căn bệnh mạn tính phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Khi nhắc đến bệnh này, một câu hỏi thường được đặt ra là: “Bệnh tiểu đường có lây không?”. Đây là một thắc mắc chính đáng, vì nhiều người vẫn chưa hiểu rõ nguyên nhân và cơ chế của bệnh.

1. Bệnh tiểu đường là gì?

Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) là một rối loạn chuyển hóa dẫn đến mức đường trong máu cao hơn bình thường. Có ba loại chính của bệnh tiểu đường:

• Tiểu đường loại 1: Do hệ miễn dịch tấn công và phá hủy tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy.
• Tiểu đường loại 2: Liên quan đến tình trạng kháng insulin và không sản xuất đủ insulin để duy trì mức đường huyết ổn định.
• Tiểu đường thai kỳ: Xảy ra trong quá trình mang thai, thường tự khỏi sau khi sinh.

2. Bệnh tiểu đường có lây không?

2.1. Tiểu đường không phải bệnh truyền nhiễm

Bệnh tiểu đường không lây lan từ người này sang người khác vì nó không phải là bệnh do vi khuẩn, virus hay bất kỳ tác nhân gây nhiễm trùng nào gây ra. Tiểu đường là một rối loạn chuyển hóa liên quan đến việc cơ thể không sản xuất đủ insulin (hormone điều tiết đường huyết) hoặc không sử dụng hiệu quả insulin.

2.2. Các con đường lây truyền thông thường không áp dụng cho bệnh tiểu đường

• Không lây qua đường hô hấp

Những bệnh như cúm, COVID-19 hay lao có thể lây qua đường hô hấp, nhưng bệnh tiểu đường thì không. Tiếp xúc gần, nói chuyện, hoặc dùng chung không gian sống với người mắc bệnh tiểu đường không gây bất kỳ nguy cơ lây nhiễm nào.

• Không lây qua đường máu

Việc tiếp xúc với máu của người mắc bệnh tiểu đường, chẳng hạn trong trường hợp sơ cứu hoặc hiến máu, cũng không dẫn đến lây nhiễm bệnh. Bệnh tiểu đường không có tác nhân lây truyền qua máu như HIV hoặc viêm gan.

• Không lây qua đường ăn uống

Dùng chung dụng cụ ăn uống, chạm tay vào thức ăn hoặc uống nước cùng người bệnh không làm bạn bị tiểu đường. Các bệnh truyền nhiễm như tiêu chảy do vi khuẩn hoặc virus đường ruột không liên quan đến cơ chế phát triển của bệnh tiểu đường.

• Không lây qua tiếp xúc da

Việc chạm vào người mắc bệnh, ôm, bắt tay hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân cũng không gây lây truyền tiểu đường.

2.3. Tại sao tiểu đường bị nhầm lẫn là bệnh lây?

Sự nhầm lẫn xuất phát từ hai yếu tố:

• Tính chất di truyền của bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường, đặc biệt là loại 2, có xu hướng xảy ra trong các gia đình. Nếu bố mẹ hoặc người thân trong gia đình mắc bệnh, nguy cơ bạn bị tiểu đường sẽ cao hơn. Tuy nhiên, đây không phải là do lây nhiễm mà là do yếu tố di truyền.

• Nhận thức sai lầm trong cộng đồng

Nhiều người nhầm lẫn rằng các bệnh phổ biến thường có tính lây lan, dẫn đến suy nghĩ bệnh tiểu đường cũng như vậy. Thực tế, đây là bệnh mạn tính liên quan đến lối sống và yếu tố sức khỏe cá nhân.

3. Cách phòng ngừa bệnh tiểu đường

3.1. Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh

Chế độ ăn uống là một trong những yếu tố quan trọng nhất để phòng ngừa tiểu đường. Dưới đây là những nguyên tắc bạn cần chú ý:

• Hạn chế đường và tinh bột: Ăn quá nhiều thực phẩm chứa đường và tinh bột có thể làm tăng nhanh lượng đường trong máu, tạo điều kiện cho bệnh tiểu đường phát triển. Hãy giảm bớt các thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt, bánh kẹo và thực phẩm nhiều đường.

• Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ giúp cơ thể tiêu hóa và hấp thu đường một cách chậm rãi, đồng thời giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi và các loại hạt.

• Chọn thực phẩm ít béo và có nguồn gốc thực vật: Các thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Hãy thay thế các loại thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn bằng các thực phẩm từ thực vật như đậu, hạt, và các loại cá giàu omega-3.

• Ăn đúng bữa và không bỏ bữa: Ăn đủ bữa trong ngày, không bỏ bữa, sẽ giúp duy trì mức đường huyết ổn định và ngăn ngừa tình trạng ăn quá nhiều trong bữa tiếp theo.

3.2. Tập thể dục thường xuyên

Vận động và thể dục đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Lý do là khi bạn vận động, cơ thể sử dụng glucose (đường) để tạo năng lượng, giúp giảm mức đường trong máu.

• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày: Bạn không cần phải tập các bài tập quá nặng, chỉ cần đi bộ nhanh, bơi lội hoặc đạp xe là đã đủ để duy trì sức khỏe và phòng ngừa bệnh tiểu đường.

• Luyện tập kết hợp với nâng cao sức khỏe cơ bắp: Thực hiện các bài tập tăng cường cơ bắp như nâng tạ nhẹ, yoga, hoặc pilates có thể giúp cải thiện khả năng sử dụng insulin của cơ thể.

3.3. Kiểm soát cân nặng

Béo phì, đặc biệt là mỡ bụng, là một yếu tố nguy cơ lớn dẫn đến bệnh tiểu đường loại 2. Vì vậy, việc duy trì một trọng lượng cơ thể hợp lý là rất quan trọng để phòng ngừa bệnh.

• Kiểm soát chế độ ăn uống và tập thể dục đều đặn: Kết hợp chế độ ăn uống khoa học và thói quen vận động sẽ giúp bạn giảm cân hiệu quả và duy trì cân nặng lý tưởng.

• Giảm mỡ bụng: Mỡ bụng có thể làm giảm khả năng cơ thể sử dụng insulin, do đó giảm mỡ bụng là một trong những cách giúp phòng ngừa bệnh tiểu đường.

3.4. Quản lý căng thẳng và giấc ngủ

Căng thẳng kéo dài và thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến mức đường huyết và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

• Giảm căng thẳng: Thực hành các phương pháp giảm căng thẳng như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu có thể giúp cải thiện sức khỏe tâm lý và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

• Ngủ đủ giấc: Ngủ từ 7-8 tiếng mỗi đêm giúp cơ thể hồi phục, điều hòa lượng đường trong máu và tăng cường hệ miễn dịch. Ngủ không đủ giấc có thể làm tăng nồng độ hormone cortisol, một yếu tố gây tăng đường huyết.

Kết luận

Xem thêm: Các nguyên nhân gây mất ngủ là gì?

Xem thêm: Cách trị bệnh khó ngủ tại nhà không dùng thuốc

Bệnh tiểu đường là một căn bệnh mạn tính, nhưng bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và phòng ngừa bằng cách duy trì lối sống lành mạnh. Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng bệnh tiểu đường không lây nhiễm, vì vậy bạn không cần phải lo lắng khi tiếp xúc với người mắc bệnh. Bằng việc hiểu đúng về bệnh tiểu đường, bạn không chỉ bảo vệ sức khỏe của bản thân mà còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về căn bệnh này.