Tại sao bệnh thủy đậu chỉ bị 1 lần duy nhất trong đời?

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm do virus varicella-zoster gây ra, thường gặp ở trẻ em và có thể để lại những triệu chứng khá khó chịu như phát ban, ngứa ngáy, sốt và đau nhức. Tuy nhiên, một trong những điều kỳ diệu về thủy đậu là hầu hết mọi người chỉ bị bệnh này một lần trong đời. Vậy tại sao thủy đậu chỉ bị 1 lần? Cùng khám phá nguyên nhân sâu xa từ góc độ khoa học và miễn dịch trong bài viết sức khỏe dưới đây.

Tại sao thủy đậu chỉ bị 1 lần?

Khi một người lần đầu tiếp xúc với virus varicella-zoster, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ phản ứng mạnh mẽ để loại bỏ virus này. Quá trình này giúp cơ thể tạo ra một phản ứng miễn dịch mạnh mẽ, thông qua việc sản xuất kháng thể. Những kháng thể này có khả năng nhận diện và tiêu diệt virus varicella-zoster trong tương lai. Điều này có nghĩa là cơ thể sẽ ghi nhớ virus này, giúp ngăn ngừa sự tái nhiễm sau lần đầu tiên.

Hệ miễn dịch của chúng ta bao gồm các tế bào B và T. Tế bào B sẽ sản xuất kháng thể đặc hiệu chống lại virus, trong khi tế bào T có nhiệm vụ tiêu diệt các tế bào bị nhiễm virus. Sau khi bệnh thủy đậu thuyên giảm, cơ thể vẫn duy trì các tế bào miễn dịch đã “học” cách nhận diện và phản ứng nhanh chóng với virus varicella-zoster trong lần tiếp theo. Chính vì vậy, thủy đậu chỉ bị 1 lần đối với đa số người đã từng mắc bệnh.

Tại sao thủy đậu chỉ bị 1 lần?

Virus varicella-zoster và trạng thái tiềm ẩn trong cơ thể

Sau khi một người mắc thủy đậu và phục hồi, virus varicella-zoster không hoàn toàn biến mất khỏi cơ thể mà sẽ ẩn nấp trong các tế bào thần kinh. Thực tế, virus này tồn tại ở trạng thái tiềm ẩn trong các hạch thần kinh cạnh cột sống. Ở trạng thái tiềm ẩn, virus không hoạt động và không gây ra bất kỳ triệu chứng nào.

Tuy nhiên, khi hệ miễn dịch suy yếu (ví dụ như khi người bệnh già đi hoặc bị mắc các bệnh lý khác làm suy giảm miễn dịch), virus có thể tái hoạt động và gây ra bệnh zona (herpes zoster). Mặc dù zona do virus varicella-zoster gây ra, nhưng đây là một bệnh khác hoàn toàn so với thủy đậu. Zona có các triệu chứng khác biệt và chỉ xảy ra khi virus tái hoạt động ở những người đã từng mắc thủy đậu. Dựa vào yếu tố này chúng ta cũng có thể lý giải được tại sao thủy đậu chỉ bị 1 lần.

Vắc-xin thủy đậu và khả năng phòng ngừa tái nhiễm

Một trong những tiến bộ lớn trong việc ngăn ngừa thủy đậu chính là việc phát triển vắc-xin thủy đậu. Vắc-xin này hoạt động như một cách “giới thiệu” virus varicella-zoster cho cơ thể một cách an toàn và không gây bệnh. Khi tiêm vắc-xin, hệ miễn dịch sẽ được kích thích để tạo ra kháng thể, giúp cơ thể chuẩn bị sẵn sàng nếu gặp phải virus này trong tương lai.

Vắc-xin thủy đậu giúp ngăn ngừa khả năng mắc bệnh và giảm bớt sự nghiêm trọng của bệnh nếu có mắc phải. Dù rất hiếm khi xảy ra, nhưng một số người đã tiêm vắc-xin vẫn có thể mắc thủy đậu. Tuy nhiên, trường hợp này sẽ có triệu chứng nhẹ hơn và ít gây biến chứng nguy hiểm.

Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch

Mặc dù theo giải đáp tại sao thủy đậu chỉ bị 1 lần thì đa số người chỉ bị thủy đậu duy nhất 1 lần, nhưng vẫn có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch của cơ thể:

Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch

Xem thêm: Bị thủy đậu có được ăn xúc xích không và kiêng ăn gì?

Xem thêm: Thủy đậu có lây sang người lớn không và cách phòng tránh

• Hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch yếu, ví dụ như bệnh nhân ung thư hoặc những người dùng thuốc ức chế miễn dịch, có thể không tạo đủ kháng thể để chống lại virus. Trong trường hợp này, có thể xảy ra tái nhiễm hoặc tái hoạt động của virus varicella-zoster.
• Vắc-xin không đầy đủ: Mặc dù vắc-xin thủy đậu rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh, nhưng vẫn có một số trường hợp hiếm hoi mà người đã tiêm vắc-xin vẫn mắc bệnh. Tuy nhiên, bệnh sẽ nhẹ hơn nhiều so với những người chưa tiêm vắc-xin.

Tại sao thủy đậu chỉ bị 1 lần là câu hỏi mà nhiều người quan tâm, và câu trả lời nằm ở khả năng “ghi nhớ” của hệ miễn dịch. Sau khi mắc bệnh thủy đậu lần đầu, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể và tế bào miễn dịch để bảo vệ khỏi sự tái nhiễm. Mặc dù virus varicella-zoster vẫn tồn tại trong cơ thể ở trạng thái tiềm ẩn và có thể tái hoạt động, nhưng nó không gây ra thủy đậu lần thứ hai.